Het regende die dagen boerenprotesten. Soms liep het verkeer vast, dan weer stonden hooibalen in brand. Dit keer – dinsdagavond 5 juli 2022 – was het raak in de buurt van Heerenveen. In het donker stonden tractoren vlakbij de oprit van de A32, het licht van hun oranje zwaailichten weerkaatsend op het asfalt.
Blauwe zwaailichten waren er ook veel. Agenten waren afgekomen op het protest. Het werd grimmig.
Twee knallen
In een door omstanders vanuit een auto gemaakt filmpje – dat die avond razendsnel het internet overging – is een agent te zien die z’n wapen trekt.
“Nee joh… wapens!”, klinkt het. Een trekker wil wegrijden. In de video hieronder zijn twee harde knallen te horen:
Later zal ook de foto van een kogelinslag, in het metaal van de cabine van de tractor van Jouke, wijd verspreid worden.
Aanvankelijk communiceerde de politie: “Er ontstond een dreigende situatie. Hierbij zijn waarschuwingsschoten gelost en er werd gericht geschoten.” Drie verdachten werden opgepakt.
‘Dit doe je niet’
Een van hen was boerenzoon Jouke, wiens trekker werd beschoten. Hij werd verdacht van inrijden op agenten, van poging tot doodslag daarmee.
Woedende boeren trokken naar het gemeentehuis in Leeuwarden en eisten de vrijlating van de boerenzoon. “Hij wilde gewoon vertrekken en rijdt – zichtbaar op de beelden – om die politieagenten heen. Schiet de banden lek, schiet in de lucht. Maar je gaat niet op de cabine schieten”, zei een van de aanwezigen.
Een ander: “Die kogel is op de spijl van het raam terechtgekomen. Was-ie een of twee centimeter opzij gegaan, was die jongen morsdood geweest.”
Een dag na het incident werd Jouke vrijgelaten en bleek de verdenking tegen hem van de baan.
Onbegrijpelijk
“Het is echt onbegrijpelijk”, schreef hij enkele uren na zijn vrijlating in boerenprotestgroepen. “Ik kan er nog steeds niet bij waarom de politie heeft geschoten, op de beelden is ook zeer goed te zien dat ik niets fout doe.”
De (nu demissionair) minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz waarschuwde op X, voorheen Twitter om niet te speculeren over de situatie. “Online zien we slechts een deel van de beelden en is de situatie niet in te schatten”, schreef zij.
De agent die schoot schatte de situatie ter plekke in elk geval verkeerd in, zei hoofdcommissaris Gery Veldhuis van de politie-eenheid Noord-Nederland een paar dagen na het geruchtmakende incident.
Tegen NRC zei Veldhuis: “Collega’s verdachten hem (Jouke) ervan dat hij zijn tractor als wapen wilde gebruiken. Maar dat blijkt dus onterecht.”
‘Hartstikke in de stress’
De hoofdcommissaris gaf aan dat de agent die had geschoten ‘er doorheen zat’. “Hij vindt het vreselijk dat hij in een situatie terechtkwam waarin hij meende van zijn vuurwapen gebruik te moeten maken. Dat het een jongen van zestien was, wist hij ook niet.”
Jouke blikte eind vorig jaar met RTL Nieuws uitgebreid terug op het hele gebeuren. “Dat had mijn laatste ritje kunnen zijn”, zei hij nog steeds. Maar een half jaar na dato leken de emoties enigszins bedaard en probeerde hij zich in de politieman te verplaatsen.
“Ze waren waarschijnlijk gestrest door alle andere trekkers die om hen heen vlogen.” Na een zucht zei hij nogmaals: “Ze zijn hartstikke in de stress geweest waarschijnlijk. En dat ze dachten: nou moeten we schieten.”
In april werd duidelijk dat de agent zich vandaag in de zogeheten Blauwe kamer in Utrecht moet verantwoorden. Daar moeten agenten voor de rechter verschijnen die verdacht worden van geweldsdelicten.
Beladen
Een opvallende alinea in het persbericht waarin het Openbaar Ministerie communiceerde dat het onderzoek was afgerond, is de volgende: “Op social media gaat een naam en foto rond van een politieman die ten onrechte wordt gelinkt aan dit schietincident. Dit gaat niet om de verdachte in deze zaak.”
De zaak was beladen en is dat nog. Daarom zal het antwoord van de agent op de vraag ‘waarom schoot je’ vanuit veiligheidsredenen gegeven worden vanuit een aparte zaal.
